Tablica 21
Początki trudnego dialogu


Jan Karski - emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, orędownik zbliżenia polsko - żydowskiego - na spotkaniu ze społecznością żydowską Warszawy, które odbyło się 2 lutego 1997 r w Państwowym Teatrze Żydowskim w Warszawie.

Dwudziestu "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata" podczas uroczystości wręczania medali, Teatr Żydowski w Warszawie, 23 października 1996. W chwili obecnej już ponad pięć tysięcy Polaków dostąpiło tego zaszczytu.

Kadr z filmu Clauda Lanzmana pt. "Shoah" (1985 r.). Chłopi polscy z okolic Treblinki wypowiadający się na temat Żydów. Film ten, tendencyjnie pokazujący prymitywny polski antysemityzm, został bardzo krytycznie przyjęty przez Polaków w kraju i zagranicą.

Artykuł Jana Błońskiego pt. "Biedni Polacy patrzą na getto" zamieszczony w Tygodniku Powszechnym w 1987 r., który rozpoczął debatę na temat powinności Polaków wobec Żydów w okresie wojny.

Papież Jana Paweł II żegna się i ściska dłoń doc. dr Szymonowi Datnerowi w czasie audiencji w Warszawie, 14 czerwca 1987 r. Podczas każdej wizyty w ojczyźnie papież spotyka się ze społecznością żydowską.

Modlitwa biskupów polskich za pomordowanych w 1941 r. Żydów w Jedwabnem, Warszawa 27 maja 2001. Ujawnienie przez Jana Tomasza Grosa okoliczności tej zbrodni, w której aktywny udział wzięli także Polacy, było szokiem dla większości społeczeństwa polskiego. Wywołało burzliwą dyskusję na temat stosunków polsko-żydowskich w czasie wojny.

Fragment apelu wybitnych działaczy emigracyjnych, żyjących na Zachodzie (Michała Borwicza, Józefa Lichtena, Szymona Wiesenthala oraz Jana Karskiego, Jerzego Lerskiego i Jana Nowaka) inicjujący dialog polsko-żydowski, opublikowany w 1983 r. na łamach paryskiej "Kultury".

W imieniu rządu Izraela ambasador tego kraju w Polsce Gershon Zohar wręcza medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata", Teatr Żydowski w Warszawie, 23 października 1996 r.

Lech Wałęsa przemawiający w parlamencie - Knesecie, maj 1991. Przełomowe znaczenie dla stosunków polsko-żydowskich miała wizyta w Izraelu, podczas której prezydenta RP, w imieniu całego narodu polskiego prosił o wybaczenie krzywd jakich doznali Żydzi na ziemiach polskich.

W dniu 11 czerwca 1995 r. ks. prałat Henryk Jankowski, proboszcz gdańskiej parafii św. Brygidy podczas kazania, w obecności prezydenta, powiedział, że "symbol Gwiazdy Dawida jest wpisany w symbol swastyki i sierpa i młota". Wypowiedź ta bardzo zbulwersowała opinię światową. Po pewnym czasie, równie krytycznie oceniły ją także władze polskie kościelne i świeckie.

Młodzież izraelska podczas lekcji historii na cmentarzu żydowskim w Warszawie. Dialog polsko-żydowski nie będzie możliwy jeżeli nie zaangażują się w niego ludzie młodzi, dlatego należy zastanowić się nad wspólnym programem edukacji młodzieży polskiej i żydowskiej.

Elie Wiesel przemawiający podczas obchodów 50 rocznicy pogromu kieleckiego. Niestety podniosłe uroczystości obchodów 50 rocznicy pogromu w Kielcach zakłócił "drobny", ale jakże drażliwy dla Polaków incydent. Elie Wiesel, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, w obecności najwyższych władz państwowych i kościelnych, zaapelował o usunięcie z terenów obozu wszelkich symboli religijnych, w tym również krzyży.

"Solidarność" zburzyła mur milczenia wokół stosunków polsko-żydowskich. W 1983 roku został opublikowany apel, napisany przez znane osobistości pochodzące z Polski, a żyjące na Zachodzie (m.in. Szymona Wiesenthala i Jana Karskiego). Wzywał on do zakończenia wzajemnego antagonizmu, w zamian proponował skoncentrowanie się na tym, co dziś łączyć powinno Polaków i Żydów. Rok później odbyło się polsko-żydowskie spotkanie w Oksfordzie, następne miało miejsce w Jerozolimie; w późniejszym okresie zostało zorganizowanych wiele dyskusji i seminariów. W 1986 r. utworzono Komisję Episkopatu Polski do spraw Dialogu z Judaizmem. Cztery lata później Polska i Izrael odbudowały, zerwane w 1967 r., stosunki dyplomatyczne. Wielkimi krokami na drodze do polsko-żydowskiego pojednania stały się: wizyta papieża Jana Pawła II w Oświęcimiu oraz wystąpienie prezydenta Lecha Wałęsy w izraelskim parlamencie - Knesecie.

Papież Jan Paweł II podczas wizyty w Auschwitz-Birkenau, 7 czerwca 1979 r. Ważnym krokiem na drodze do zbliżenia chrześcijaństwa i judaizmu była Deklaracja Soboru Watykańskiego II "Nostra aetate"(1965 r.) oraz wybór na Stolicę Piotrową papieża-Polaka, który wypełnianie ustaleń soborowych uczynił jednym z głównych zadań swego pontyfikatu.





     
A & K Woźniak